Kościół i zamek w Czchowie

Na wzgórzu, nad brzegiem Dunajca położony jest Czchów – kiedyś znaczne miasto, obecnie miejscowość letniskowa. Znany z dokumentów pod nazwą Schov, rozwijał się od przełomu XII i XIII w. dzięki biegnącemu tędy traktowi węgierskiemu. Miasto lokowane było na prawie średzkim w 1333 r. i przeniesione przez Kazimierza Wielkiego na prawo magdeburskie w 1355 r. W XVI w. Czchów zasłynął dzięki Franciszkowi Lismaninowi, franciszkaninowi i spowiednikowi królowej Bony, który zagarnął bogate probostwo czchowskie i został zwolennikiem reformacji. Czchów podupadł w czasie najazdu szwedzkiego i rozbiorów, a ostatecznie utracił prawa miejskie w 1930 r. Niedługo potem, w wyniku budowy zapory na Dunajcu (1938-1949) powstało Jezioro Czchowskie.

KOŚCIÓŁ I ZAMEK W CZCHOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Przy jednej z narożnych uliczek wychodzących z czchowskiego rynku wznosi się kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Panny Marii. Tę kamienną, jednonawową świątynię zbudowano ok. 1346 r., powiększono w 1430 r., a w wieku XIX rozebrano wieżę, na jej miejscu wznosząc neogotycką fasadę. Każdy wiek i każdy styl zostawiły tutaj po sobie trwały ślad. W przyziemiu kościoła znajdują się romańskie relikty, a na ścianach sklepionego krzyżowo-żebrowo prezbiterium XIV-wieczne malowane sceny z życia Marii i Chrystusa. Renesansowe są nagrobki przypisywane Hieronimowi Canavesiemu, obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z ołtarza głównego powstał w XVII w., a neogotyckie ołtarze boczne na początku XX stulecia.

Nieopodal miasta, na wzgórzu zwanym Basztą, między XIII a XIV w. zbudowano warowny zamek ochraniający komorę celną nad Dunajcem. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi dopiero z 1356 r. Później, w wiekach XVI i XVII, zamkiem dysponował sąd czchowski, który ulokował tutaj więzienie. Od XVIII w. budowla pozostawała w ruinie, dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono badania i prace archeologiczne oraz konserwatorskie. Dzięki nim wiadomo, jak wyglądała warownia. Jej głównym akcentem jest murowana z kamiennych ciosów, okrągła wieża o wysokości ok. dwudziestu ośmiu metrów, włączona w biegnący krawędzią wzgórza mur obwodowy. Wewnątrz zbudowanego z kamiennych ciosów muru pozostały widoczne ślady prostokątnego budynku i przylegającej doń sieni. W zamku urządzono niewielką ekspozycję archeologiczną oraz taras widokowy.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Kościół i zamek w Czchowie

Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków,  2010

Jezioro Rożnowskie i Czchowskie : 27 wycieczek rowerowych
Autor : Marek Ryglewicz
Wydawnictwo : Nowy Sącz : Wydawnictwo Fundacja,  – 91, [1] s. : il., mapy ; 20 cm.,  ISBN: 83-88887-49-1
Miejsce wydania : Nowy Sącz, 2005

Powiat Brzeski
Autor : oprac. Mirosław Kowalski
Wydawnictwo :  skład, łamanie i druk : Drukarnia Milenium w Dębicy,  zdjęcia : Mirosław Kowalski oraz z Archiwum  Starostwa Powiatowego w Brzesku i samorządów gminnych powiatu brzeskiego, ryciny Andrzej B. Krupiński, wprowadzenie : Starosta brzeski, burmistrzowie i wójtowie powiatu brzeskiego, reklama i  promocja : Bogumiła Stroińska, Anna Struzik, [Folder Brzeski], streszcz. w jęz. angielskim – 34, il., 29 cm
Miejsce wydania : Dębica, [2007]

Pieniny i ziemia sądecka
Autor : Jan Wiktor
Wydawnictwo : Kraków : Wydawnictwo Literackie, 386, [2] s. : fot., il. ; 26 cm + wkładka, indeks
Miejsce wydania : Kraków, 1958

Pieniny i ziemia sądecka
Autor : Jan Wiktor
Wydawnictwo : Kraków : Wydawnictwo Literackie,  – 536, [2] s. : fot. ; 21 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1956

Pieniny i ziemia sądecka
Autor : Jan Wiktor
Wydawnictwo : Kraków : Wydawnictwo Literackie, – wyd. 3 uzup. – 475, [1] s. : il. ; 26 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1965

Dzieje sztuki
Autor : Marian Kornecki                                                                                  Publikowany : Województwo tarnowskie : monografia / pod red. Jadwigi Warszyńskiej ; Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie. Komisja Nauk Geograficznych, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, 1988, s. 167 – 177

Dolina Dunajca : przewodnik
Autor : Lesław Bochenek
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza, 119 [1] s. ; 22 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1987

Czchów i okolice : osiem wieków piękna
Autor: zdjęcia Stanisław Kusiak, tekst Kazimierz Dudzik, współpraca Urząd Miejski w Czchowie
Wydawnictwo:  Wydawnictwo i Drukarnia NOVA SANDEC, druk: Drukarnia Narodowa: Kraków, zdj. archiwalne Miejski Ośrodek Kultury w Czchowie, tekst równol. pol., ang. i niem., tł. Agencja MERITUM, [96] s. : il. (gł. kolor.) ; 30 cm
Miejsce wydania: Nowy Sącz, 2008

Parafie ziemi brzeskiej
Autor: tekst i red.  Anna Skoczek
Wydawnictwo: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza: Proszówki, fot. Iwona Świętek, DTP Krzysztof Woźniak, 330 s. : il., 25 cm
Miejsce wydania: Proszówki, Bochnia, 2009

Czchowskie jubileusze: 800 lat Czchowa: 700 rocznica urodzin króla Kazimierza Wielkiego
Autor: Marek Chudoba, Józef Żurek, Jarosław Gurgul, Rafał Kopytko, Elżbieta Ogiela
Wydawnictwo: Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Czchowie, współwydawca i druk: Wydawnictwo i Drukarnia NOVA SANDEC: Nowy Sącz, s. 85 [8]
Miejsce wydania:  Nowy Sącz, [n.s.]

Brzesko i okolice. Przewodnik turystyczny
Autor: tekst i zdjęcia Paweł Bielak
Wydawnictwo: Wydawnictwo Progress. projekt Maciej Własnowolski, skład: Anita Własnowolska – Bielak, druk: drukarnia Skleniarz: Kraków, publikacja została wydana pod patronatem Starostwa Brzeskiego oraz Wójta Gminy Borzęcin, 204 s. [4 nlb], il. kolor.: zdj.
Miejsce wydania: Kraków, 2011

Polskie nagrobki renesansowe
Autor: Helena i Stefan Kozakiewiczowie
Publikowany: Biuletyn Historii Sztuki, Warszawa 1953, Rok XV, nr 1, s. 3-57, wydawca: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500 – 1540
Autor : Jerzy Gadomski
Wydawnictwo : Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. –  131, [1] s., [217] s. tabl. : il. ; 30 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1995

Grodziska i zamczyska województwa tarnowskiego
Autor : Maciej Szope
Wydawnictwo : Muzeum Okręgowe w Tarnowie, (Tarnów : Drukarnia Narodowa. Zakład nr 16). – 138, [5] s. : il. mapy, pl. ; 20 cm
Miejsce wydania : Tarnów, 1981

Zamki w dziejach Polski i Słowacji: między Wisłą a Hornadem. Cz. 2, Od roku 1500 do 1771
Autor: Krzysztof Moskal
Wydawnictwo: Fundacja
Miejsce wydania: Nowy Sącz, 2005

Sądecczyzna (z mapkami i planami)
Autor: Szczęsny Morawski
Wydawnictwo: nakładem autora, wytłoczono u Żegoty Jakuba Wywiałkowskiego
Miejsce wydania: Kraków, 1863

Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Autor: Marian Kornecki
Wydawnictwo: Wydział Kultury Prezydium WRN w Krakowie. Wojewódzki Konserwator Zabytków
Miejsce wydania: Kraków, 1966

Sztuka romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1983

Sztuka romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1990

Architektura romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: DiG, Stowarzyszenia Patria Polonorum, druk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych SA w Łodzi
Miejsce wydania: Warszawa, 2000

Słownik historyczno- geograficzny ziem polskich w średniowieczu, T. V: Małopolska- woj. krakowskie, cz. I, z. 3
Autor: Jacek Laberschek, Zofia Leszczyńska-Skrętowa, Franciszek Sikora, red. Jerzy Wiśniewski
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Miejsce wydania: Wrocław- Warszawa- Kraków- Gdańsk, 1985

Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku
Autor: Aleksander Gieysztor
Wydawnictwo: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Seria: Dzieje sztuki polskiej, t. 1, red. Michał Walicki)
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Malarstwo tablicowe w Małopolsce
Autor: Jerzy Gadomski
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 251-305

Gmina Czchów i okolice
Autor: Jerzy Arlet, Agnieszka Karecka
Wydawnictwo: Krosno : „Roksana”
Miejsce wydania: Czchów, 2000

Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w., województwo krakowskie: powiaty południowe
Autor: Feliks Kiryk
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe WSP (Prace Monograficzne WSP w Krakowie)
Miejsce wydania: Kraków, 1985

Zamki i obiekty warowne ziemi krakowskiej
Autor: Agnieszka Sypek, Robert Sypek
Wydawnictwo: Almapress
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska

Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki,  – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005

Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej
Autor: Ryszard Brykowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo: Ossolineum, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 176 s., [139] s. tabl. : il., err. ; 18×21 cm + 1 k. mapa złoż.
Miejsce wydania: Wrocław, 1984

Zamki w dziejach Polski i Słowacji. Między Wisłą a Hornadem. cz.I: Od czasów najdawniejszych do 1500 r.
Autor: Krzysztof Moskal
Wydawnictwo: Fundacja
Miejsce wydania: Nowy Sącz, 2004

Zamki w Polsce
Autor: Bohdan Guerquin
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1984

Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993

Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś,  Jerzy Leśniak
Wydawnictwo :  PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. II
Autor: Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński
Wydawnictwo: Nakładem i Drukiem S. Orgelbranda Synów
Miejsce wydania: Warszawa, 1885

Kościół i zamek w Czchowie

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: zamek: ul. Basztowa 3, Czchów; kościół: Rynek 1, Czchów

gmina: Czchów

powiat: brzeski

GPS: N: 49° 48' 9", E: 20° 39' 3"

gospodarz: zamek: Urząd Miasta Gminy Czchów; kościół: Parafia Narodzenia NMP w Czchowie

www: zamek: http://www.muzeum.tarnow.pl/artykul.php?id=45&typ=8 kościół: http://parafiaczchow.pl/Home.php

e-mail: [email protected]

telefon: 14 663 60 60

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności