KOŚCIÓŁ PW. ŚW. JANA CHRZCICIELA W ORAWCE, fot. M. Jałoszyńska (MIK, 2016) CC BY SA NC ND

sklepienie kolebkowe

Kościół i klasztor oo. Karmelitów Bosych w Czernej
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. KARMELITÓW BOSYCH W CZERNEJ, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Zagubiona pośród wąwozów i bukowego lasu Czerna, podobnie jak przed wiekami, ma charakter odizolowanej od świata pustelni. Otacza ją prawie osiemdziesięciohektarowy las, pokrywający wzgórze klasztorne oraz sąsiednie, położone po stronie wschodniej, za rzeką Eliaszówką.

Cerkiew prawosławna pw. Zaśnięcia NMP w Krakowie
CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NMP W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2015) CC BY SA 3.0
Kolegiata pw. św. Anny w Krakowie
KOLEGIATA PW. ŚW. ANNY W KRAKOWIE, fot. M. Łukaszewicz (Graphia, 2011) ©

Kościół pw. św. Anny w Krakowie po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych w 1381 r. Niespełna trzy dekady później, w 1407 r., został strawiony przez pożar, a następnie odbudowany dzięki środkom przekazanym przez króla Władysława Jagiełłę.

Kościół św. Marcina w Krakowie
KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA W KRAKOWIE, fot. M. Łuczak (2010) ©

Kościół św. Marcina przy ul. Grodzkiej należy do parafii ewangelickiej. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się barokowa świątynia już w XII lub XIII w. istniał romański kościół.

Kościół pw. św. św. Piotra i Pawła w Łapszach Wyżnych
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. ŚW. PIOTRA I PAWŁA W ŁAPSZACH WYŻNYCH, fot. M. Łuczak (2010) ©

Najwcześniejsze znane historykom wzmianki o Łapszach Wyżnych pochodzą z 1463 r. Prawdopodobnie wieś powstała na początku XV w. przez osiedlenie się tutaj ludności z sąsiednich Łapsz Niżnych.

Dwór obronny w Jakubowicach
DWÓR OBRONNY W JAKUBOWICACH, fot. M. Łuczak (2010) ©

Jakubowice znajdują się w powiecie proszowickim, na północny-wschód od Krakowa. Początki osady sięgają średniowiecza: pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z 1262 r. Od połowy XV w. miejscowość należała do rodu Jakubowskich herbu Topór.

Dawny gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” w Krakowie
DAWNY GMACH TOWARZYSTWA WZAJEMNYCH UBEZPIECZEŃ „FLORIANKA” W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Kamienica przy ulicy Basztowej 6-8, mieszcząca szkoły muzyczne, nazywana jest popularnie Florianką. Jest to zespół budynków zajmujących prostokątną działkę pomiędzy ulicami Basztową, Krowoderską i Sereno Fenna.

Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie
KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA I KAPLICA PW. ŚW. ŚW. MAŁGORZATY I JUDYTY W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

W zachodniej części Krakowa, pomiędzy Starym Miastem a Bielanami, rozciąga się dzielnica Zwierzyniec. Tereny te, leżące na lewym brzegu Wisły, przez ponad siedem stuleci należały do zakonu norbertanek.

Zamek w Korzkwi
ZAMEK W KORZKWI, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Korzkiew jest położona w niewielkiej odległości na północ od Krakowa. Na wzgórzu w zakolu rzeczki Korzkiewki wznosi się zamek otoczony XIX-wiecznym zespołem parkowym.

Założenie klasztorne oo. Paulinów Na Skałce w Krakowie
KLASZTOR OO. PAULINÓW Z KOŚCIOŁEM ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA I ŚW. STANISŁAWA BISKUPA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz.

Kościół parafialny pw. św. Benedykta w Imbramowicach
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. ŚW. BENEDYKTA W IMBRAMOWICACH, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Imbramowice, miejscowość położona ok. dwadzieścia kilometrów na północ od Krakowa, kojarzą się przede wszystkim z klasztorem Norbertanek. Jednak oprócz kompleksu norbertańskiego znajduje się tutaj również interesujący kościół parafialny, noszący wezwanie św. Benedykta.

Zabudowa wsi Gołkowice
ZABUDOWA WSI GOŁKOWICE, fot. M. Klag (MIK, 2006) CC BY SA 3.0

Gołkowice to wieś nieopodal Starego Sącza. Gospodarstwa ciągną się po obu stronach drogi, domy zwrócone są do ulicy ścianami szczytowymi i połączone murem, w którym mieszczą się sklepione łukiem bramy wjazdowe i bramki dla pieszych.

Dwór Zieleniewskich w Trzebini
DWÓR ZIELENIEWSKICH W TRZEBINI, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Trzebinia i jej dzieje zawsze były związane z górnictwem kruszców. Odnotowana w dokumentach w XIV w., należała do włości królewskich. W XV w. jej właścicielem był Mikołaj Kesinger, który uzyskał przywilej lokacyjny dla osady górniczej.

Dwór obronny w Szymbarku

Wzdłuż doliny rzeki Ropy malowniczo rozciągają się zabudowania wsi Szymbark. W XIV w. była ona tak znaczną i ludną osadą, że otrzymała prawa miejskie.

Dwór w Wysokiej
DWÓR W WYSOKIEJ, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Wieś Wysoka położona jest, jak sama nazwa wskazuje, wysoko: 580 metrów n.p.m., ok. cztery kilometry na południe od Jordanowa, a otaczają ją wzgórza Beskidu Żywieckiego. Źródła pisane wspominają o niej w 1581 r.

Klasztor ss. Norbertanek i elementy zabudowy wsi Imbramowice
KLASZTOR SS. NORBERTANEK I ELEMENTY ZABUDOWY WSI IMBRAMOWICE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Na północ od Krakowa, w dolinie rzeki Dłubni znajduje się wieś Imbramowice. Imbramowicki klasztor Norbertanek jest jednym z dwóch istniejących obecnie w Polsce.

Dwór (tzw. lamus) w Branicach (Kraków)
DWÓR (TZW. LAMUS) W BRANICACH, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Branice to jedna ze starszych podkrakowskich miejscowości, leżąca na wschód od miasta. W dokumentach nazwę Branice wzmiankowano już w 1250 r., kiedy książę Bolesław Wstydliwy przyznał wojewodzie krakowskiemu, Klemensowi, prawo łowienia tutaj bobrów.

Kościół i klasztor oo. Reformatów w Wieliczce
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. REFORMATÓW W WIELICZCE, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Wieliczka wspominana jest w dokumentach już w latach 1123-1127, a jej pierwsza lokacja miała miejsce w 1290 r. Prawa magdeburskie nadał miastu Kazimierz Wielki w 1368 r. i wtedy otoczono je murami obronnymi.

Zabudowa miasta Stary Sącz
ZABUDOWA MIASTA STARY SĄCZ, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Najstarsze miasto Sądecczyzny jest położone na wzgórzu pomiędzy Dunajcem a Popradem, w miejscu skrzyżowania dawnej drogi węgierskiej i traktu Nowy Sącz – Nowy Targ.

Zespół pielgrzymkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej
ZESPÓŁ PIELGRZYMKOWY W KALWARII ZEBRZYDOWSKIEJ, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Na południe od miasta, u szczytu góry Kalwarii położony jest barokowy kościół i klasztor Bernardynów. Kalwaryjski zespół pielgrzymkowy obejmuje także czterdzieści dwie kapliczki i kaplice dróg Męki Pańskiej i Matki Bożej, rozmieszczone na południe i wschód od klasztoru, wśród malowniczych pagórków i dolin.

Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PW. STYGMATÓW ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU OO. BERNARDYNÓW W ALWERNI, fot. M. Łuczak (2010) ©

Kościół oo. Bernardynów w Alwerni nosi wezwanie Stygmatów św. Franciszka z Asyżu. Został założony na wzór włoskiej pustelni La Verna w Toskanii, gdzie w 1224 r. św. Franciszek otrzymał dar stygmatów.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności