Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: gmach główny

W tym imponujących rozmiarów gmachu, niedawno odrestaurowanym, zaprojektowanym przez Macieja Moraczewskiego, wzniesionym w latach 1879–1880, mieści się najstarsza w Polsce wyższa uczelnia artystyczna, powstała w 1818 roku. Pierwotnie funkcjonowała jako Szkoła Rysunku, Rzeźby i Malarstwa, aby w 1873 roku przyjąć nazwę Szkoły Sztuk Pięknych. W tym samym roku jej dyrektorem został Jan Matejko, który znacząco wpłynął na system kształcenia artystycznego na uczelni. W 1855 roku w szkole nastał Władysław Łuszczkiewicz. Odkrywał on przed uczniami dawną sztukę polską, uczył wrażliwości na naturę, co znalazło bezpośrednie odzwierciedlenie w organizowanych przez niego wakacyjnych wyjazdach z uczniami Szkoły Sztuk Pięknych, podczas których inwentaryzowano zabytki Polski Południowej.

AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE: GMACH GŁÓWNY, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0

Trudno wymienić wszystkich wybitnych nauczycieli i uczniów, którzy przewinęli się przez gmach szkoły, warto może wspomnieć artystów tej miary co Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Julian Fałat, Leon Wyczółkowski, Wojciech Weiss, Teodor Axentowicz, Józef Pankiewicz, Konstanty Laszczka, Xawery Dunikowski. Prace wielu z tych artystów, jak również rekwizyty używane na przykład przez Jana Matejkę (który miał tu swoją pracownię) znajdują się do dziś w Gabinecie Rektorskim czy Sali Senackiej Akademii. Gromadzone od zawsze przez uczelnię rekwizyty, gipsowe odlewy – kopie znanych dzieł – a także prace uczniowskie znalazły swoje miejsce na korytarzach, a także w niewielkim, ale jakże interesującym, stworzonym na terenie uczelni Muzeum ASP.


Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2013)

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: gmach główny

Beiersdorf Z., Muzeum Techniczno-Przemysłowe w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1991, t. LVII.

Buyko M., Uczniowie o Matejce, [w:] Czterej Mistrzowie i ich pracownie. Malarstwo i rysunek ze zbiorów Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, Kraków 2008.

Dom Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, „Architekt” 1905, z. IV.

Kołodziejowa B., Miejskie Muzeum Przemysłowe im. dra Adriana Baranieckiego w Krakowie, Rozprawy i sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie, t. XI, Kraków 1976.

Kozioł A., W Noworolu, „Dziennik Polski”, 19 lutego 2005.

Paluch J.M., Rozmowa z Tadeuszem Noworolskim, „Cracovia Leopolis” 1995, nr 1.

Pilikowski M., Maciej Moraczewski – twórca gmachu Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, „Wiadomości ASP” 2012, nr 56.

Prokesch W., Z dziejów krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Kraków 1917.

Tomczyk-Maryon M., Wyspiański, Warszawa 2009.

Towarzystwo Lekarskie Krakowskie. Księga Jubileuszowa, red. I. Gościński, A. B. Skotnicki, Kraków 2006.

Wernichowska B., Galicyjskie delicje, http://ugotuj.to/przepisy_kulinarne/1,87978,1329169,Galicyjskie_delicje.html (dostęp: 20 stycznia 2013).

Wielgut-Walczak J., Fundator i następcy. Dyrektorzy krakowskiego Muzeum Techniczno-Przemysłowego a kształt biblioteki muzealnej, [w:] Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą II, red. J. Dzieniakowska, I. Krasińska, M. Olczak-Kardas, Kielce 2011.

Wielgut-Walczak J., Biblioteka Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie (1868–1950). Zarys dziejów, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, folia 39, Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia IV, 2006.

Wojciech Weiss w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, red. J. Antos, Z. Weiss-Nowina Konopka, Kraków 2010.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności